Jedną z metod leczenia chorób skóry jest fototerapia. W terapii wykorzystuje się światło o różnej barwie i natężeniu, celem poprawy stanu zdrowia i samopoczucia chorego. Naświetlanie specjalistycznymi lampami stosuje się m.in. w leczeniu łuszczycy.
Z dalszej części artykułu dowiesz się, co to jest fototerapia, jak wygląda zabieg i jakie są skutki uboczne stosowania naświetlania w leczeniu chorób skórnych.
Fototerapia – dobroczynne działanie światła
Fototerapia, inaczej światłolecznictwo, polega na naświetlaniu wybranych partii lub całego ciała pacjenta leczniczym światłem. W leczeniu łuszczycy wykorzystuje się promieniowanie UV – naturalne światło ze słońca lub sztuczne światło ultrafioletowe.
Jest to jedna z najskuteczniejszych metod przy leczeniu łuszczycy, zaraz po właściwej pielęgnacji skóry zmienionej chorobowo. Wystarczy, że chory codziennie na kilka minut wystawi swoje ciało na działanie słońca, a widocznie złagodzi to objawy łuszczycy.
Światło słoneczne
Cierpiącym na łuszczycę zaleca się częste zażywanie kąpieli słonecznych. Dlaczego? Część energii promieniowania słonecznego przypada na promieniowanie ultrafioletowe. W momencie, gdy chory wystawia skórę na działanie słońca, pochłania ona światło UV, które zabija w skórze aktywne limfocyty T i hamuje proces powstawania łuszczycy. Wymiana komórek skóry odpowiedzialnych za łuszczenie zostaje spowolniona, a stan zapalny ograniczony.
Światło sztuczne
Alternatywą dla naturalnego światła jest światło sztuczne. Sztuczne źródło UVB wykazuje tak samo dużą skuteczność w leczeniu łuszczycy lekko lub umiarkowanie nasilonej, jak promieniowanie ultrafioletowe pochodzące ze słońca.
W tym przypadku fototerapia odbywa się w gabinecie lekarza przy użyciu paneli czy kabin świetlnych pod jego nadzorem lub pacjent korzysta z nich samodzielnie, stosując się do rad i wskazówek lekarza prowadzącego.
Leczenie światłem
Niektórzy lekarze wdrażają u swoich pacjentów fototerapię od razu, nie czekając na efekty, jakie przyniesie leczenie zewnętrzne. Co istotne, rozmiar wykwitów skórnych w światłolecznictwie nie ma żadnego znaczenia – fototerapia może być zastosowana zarówno na małe zmiany skórne, jak i do leczenia rozprzestrzenionej łuszczycy.
Warto być jednak świadom, że nieprzestrzeganie zaleceń może prowadzić do wystąpienia skutków ubocznych stosowania naświetlania. Ponadto istnieją pewne przeciwwskazania do przeprowadzenia fototerapii.
Skutki uboczne stosowania naświetlania
Zdarzenia niepożądane występują stosunkowo rzadko, ale mimo wszystko warto mieć świadomość ich istnienia. Najpopularniejsze skutki uboczne stosowania naświetlania to m.in.:
- nudności,
- nadmierna drażliwość,
- bóle i zawroty głowy,
- zaburzenia widzenia,
- bezsenność,
- przebarwienia skóry,
- przyspieszenie starzenia skóry.
Większość z nich nie stanowi jednak poważnego zagrożenia dla życia i zdrowia pacjenta. Efekty uboczne mają łagodny charakter i szybko mijają.
Fototerapia – przeciwwskazania
Przeszkodą do naświetlania promieniowaniem UV są:
- uczulenie na promieniowanie UV,
- przyjmowanie leków światłouczulających,
- padaczka,
- ciąża,
- niektóre choroby oczu,
- przeszczepy skóry,
- toczeń rumieniowaty,
- ostre choroby skóry,
- obecność rumienia fotochemicznego,
- gorączka.
Jak uniknąć skutków ubocznych stosowania naświetlania?
Kluczowy jest dobór dawki promieniowania, którą ustala się na podstawie wcześniej przeprowadzonej próby rumieniowej. Dawkę determinuje wielkość powierzchni skóry (zmian na skórze) poddawanej naświetleniom oraz wrażliwość i typ skóry. Liczba zabiegów i częstość ich wykonywania w dużej mierze zależą od wcześniejszej ekspozycji na promieniowanie UV i od zaaplikowanej jednorazowo dawki.
Jeśli podczas naświetleń przestrzegane są wszelkie zalecania, dawka jest odpowiednio dobrana, a obszary ciała, które niepoddawane naświetlaniu są chronione (zwłaszcza oczy), żadne efekty uboczne nie powinny się pojawić.
Fototerapia – jak zwiększyć efektywność leczenia?
Do tej pory przeprowadzone obserwacje wykazały, że łączenie terapii światłe UV z retinoidami daje jeszcze lepsze efekty niż sama fototerapia. Dlatego, jeśli światłolecznictwo nie daje takich efektów, jakbyśmy tego oczekiwali, lekarz może przepisać pacjentowi dodatkowo retinoidy.
Łuszczyca – o czym jeszcze trzeba pamiętać?
Leczenie łuszczycy jest długie i żmudne. By wyeliminować objawy choroby i tym samym poprawić komfort życia warto przestrzegać kilku ważnych zasad.
Niebagatelne znaczenie dla przebiegu choroby ma tryb życia i dieta – powinno się prowadzić aktywny tryb życia i mieć właściwie zbilansowaną dietę. Chory powinien całkowicie zrezygnować z picia alkoholu i jeśli pali, rzucić palenie.
Skórę należy często nawilżać, by nie doprowadzić do jej nadmiernego przesuszenia. Ponadto należy ją chronić przed otarciami i skaleczeniami. Nie wolno nosić obcisłych ubrań z tworzyw sztucznych, gdyż mogą one nasilać objawy choroby.
